Lomber Disk Hernisi Ve Dar Kanal Nedir?
Omurga kafatasından kuyruk sokumuna kadar uzanan, “omur” denilen kemik yapıların üst üste dizilmesiyle oluşan iskelet sisteminin parçasıdır. Omurların dizilmesiyle oluşan kanalda omurilik bulunur. Omurilikten çıkan sinirlerde omur kemiklerinin oluşturduğu deliklerden çıkarlar. Omur kemiklerinin arasında intervertebral disk yer alır. Bu diskin ortasında “nucleus pulposus” isimli yumuşak bir yapı, çevresinde “annulus fibrosus” isimli kollejen liflerden zengin, sağlam bir yapı bulunur.
Diskin fazla kilolu olma, ileri yaş, omurgaya yük bindirici hareketleri uzun süre yapma, travma ve ağır kaldırma gibi sebeplerle dejenerasyonu (bozulması) sonucunda çevresindeki annulus fibrosusun yırtılarak ortasındaki yumuşak yapının omurilik kanalına doğru yer değiştirmesine disk hernisi denir. Bu olayın bel bölgesinde olması “lomber disk hernisi” (bel fıtığı) olarak adlandırılır. Hastalar sıklıkla belinden başlayan ve tek taraflı bacağına doğru yayılan ağrıdan şikayet ederler. Fıtıklaşan disk parçası bulunduğu seviyedeki sinire baskı yaparak; bel ağrısı, bacakta ağrı, uyuşukluk ve güçsüzlüğe neden olabilir.
Lomber dar kanal; sıklıkla disk dejenerasyonun eşlik ettiği, omur cisimleri arasındaki faset eklemlerde ve omuriliğin üzerini örten bağ dokusunda hipertrofi (büyüme) nedeniyle omuriliğin ve sinirlerin geçtiği kanallarda daralma gelişmesiyle ortaya çıkan bir klinik tablodur. Lomber disk hernisinde olduğu gibi ileri yaş, omurgaya yük bindirici hareketleri uzun süre yapma, travma ve ağır kaldırma gibi sebepler kanal daralmasına yol açabilir. Tipik bulgusu yol yürümekle artan ve zamanla yürüme mesafesinin kısalmasına neden olan ağrıdır (nörojenik kladikasyo). Sıklıkla iki taraflıdır. Hastalar öne doğru eğilmekle ağrının azaldığını belirtir ve oturma ihtiyacı duyabilir. Ağrının geçmişi genellikle uzun zaman öncesine dayanır.
“Lomber disk hernisi ameliyatı nedir?” sorusu ortopedik operasyon yaptıracak kişiler tarafından en fazla yöneltilen sorulardan biridir. Dr. Yetkin Bayer, “Lomber disk hernisi ameliyatı neden yapılır?” ve “Lomber disk hernisi ameliyatı nasıl yapılır?” gibi soruları sizler için yanıtlıyor.
Lomber Disk Hernisi Ameliyatı Neden Yapılır?
Cerrahi tedavinin amacı, ağrıya ve nörolojik bulguya neden olan fıtık parçasının çıkartılarak baskı altındaki sinirin rahatlatılmasıdır. Lomber disk hernisi olan hastaların çok büyük bir kısmında cerrahi tedaviden önce konservatif tedavi alternatiflerini (yaşam tarzında değişiklik, istirahat, ağrı kesici ilaç tedavisi, fizik tedavi, epidural enjeksiyon) denemek gerekmektedir. İlerleyici nörolojik fonksiyon kaybı ile “cauda equina sendromu” olarak adlandırılan idrar ve gaita inkontinansı ile giden klinik durumda cerrahi tedavi kaçınılmazdır. Diğer durumlarda hastanın ağrısı, ağrısının süresi ve özellikleri, yaşam kalitesi üzerine olan etkisi, nörolojik muayene bulguları (kas güçsüzlüğü, duyu kaybı, pozitif düz bacak kaldırma testi) birlikte değerlendirilerek hasta ile birlikte cerrahi tedaviye karar vermek daha doğru olacaktır.
Lomber dar kanalda cerrahi tedavinin amacı daralan kanal çapını genişleterek omurilik ve sinirlerin rahatlamasını sağlamaktır. Uzun süreli ağrısı olan, konservatif tedavi yöntemlerinden fayda görmeyen ve yürüme mesafesi ileri derecede kısalan hastalar cerrahiye adaydır.
Lomber Disk Hernisi Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Lomber disk hernisinde en sık kullanılan cerrahi yöntem “mikroskopik diskektomi” denilen; fıtık parçasının mikroskop kullanılarak temizlenmesi ve sinirin rahatlatılmasıdır. Bu işlem spinal ya da genel anestezi altında yapılabilir. Hasta ameliyat masasına yüz üstü yatar. Fıtık olan seviye belirlenir ve bu seviyeyi içine alacak küçük bir cilt kesisi yapılır. Fıtığın olduğu taraftaki bel kasları sıyrılarak omur kemiğinin arka kısmındaki kemik yapıya ulaşılır. Bu yapı kısmen alınarak (hemilaminotomi) sıkışan sinire ulaşılır ve siniri sıkıştıran fıtık parçası uzaklaştırılır.
Cerrahi tedavinini başarı oranı %90’ın üzerindedir. Ameliyat sırasında ya da sonrasında hastaların çoğunda herhangi bir sorun meydana gelmez. Görülebilecek bazı komplikasyonlar vardır. Bunlar arasında en sık fıtık parçasının tam olarak temizlenememesi veya tekrar etmesi sayılabilir. Yara yerinde enfeksiyon, ameliyat sırasında sinirin yaralanması gibi komplikasyonlarda görülebilir. Bunların gerçekleşmesi %5 civarındadır.
Lomber dar kanalın cerrahi tedavisinde temel prensip dekompresyon yapılmasıdır. Kaç seviyede patoloji olduğu önemlidir. Bu işlem de spinal ya da genel anestezi altında yapılabilir. Hasta ameliyat masasına yüz üstü yatar. Kanal darlığı olan seviye/seviyeler belirlenir ve bu seviyeleri içine alacak uzunlukta bir cilt kesisi yapılır. Kaslar sıyrılır ve darlığa yol açan kemik yapılar uzaklaştırılır. Kemik yapılarla birlikte faset eklemler ve bağ dokularda alınarak omurilik ve sinirlerin dekompresyonu sağlanır. Bu durum omurga stabilitesinde sorun yaratabilir. Lomber dar kanal ameliyatlarında kaç seviyeye cerrahi girişim yapılacağı ve eklem yapılarının ne kadar alınması gerektiğine göre hastara stabiliteyi korumak için vida takılması gerekebilir. Ameliyat sırasında sinir ve omurilik zarında yaralanma, kanama, yara yeri enfeksiyonu gibi komplikasyonlar görülebilir.
İyileşme Süreci
Hastalar lomber disk hernisi ameliyatlarından sonra aynı gün ya da sıklıkla ilk 24 saat içinde evlerine gidebilir. Yürüyüş yapmakta bir sakınca yoktur. İlk birkaç hafta öne eğilmekten kaçınmak, uzun süre oturmak, araba kullanmak, ağır kaldırmak gibi aktivitelerden uzak durması önerilir. Cerrahi tedavi sonrası uzun dönemde hastaların günlük yaşamlarında herhangi bir kısıtlama yoktur fakat omurga sağlığını korumak için gereken önlemleri almak ve fiziksel aktivitelerde bulunmak önerilmektedir.
Lomber dar kanal ameliyatlarından sonra hastaların ortalama 1-4 gün içinde taburcu edilirler. Yürümekle ilgili bir kısıtlama yoktur. İlk dört hafta yürüme sırasında beli destekleyici bir korse kullanılması önerilmektedir.
Kaynakça:
https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/lumbar-disc-disease-herniated-disc
