Gonartroz ; halk arasında kireçlenme denen durum, kişinin yaşla birlikte , genel olarak 55-60 yaşından sonra diz eklemindeki kıkırdağın özelliğini yitirmesi sonucu oluşan patolojik bir süreçtir. Bu dizler deformedir ve ağrılıdır. Kişi merdiven inip çıkma, yürüyüş yapma, alışveriş yapma gibi günlük ihtiyaçlarını gidermede zorluk çeker. İlerleyen evrelerde kişinin uyku kalitesi azalır ve gece ağrıları nedeni ile uyku uyuyamaz hale gelebilir. Hastanın yaşam kalitesini oldukça olumsuz etkileyen ancak Total Diz Protezi uygulaması ile oldukça başarılı sonuçlar alınan bir hastalıktır.
“Gonartroz, diz kireçlenmesi nedir?” sorusu tedavi olacak kişiler tarafından en fazla yöneltilen sorulardan biridir. Dr. Yetkin Bayer, “Gonartroz ameliyatı neden yapılır?” ve “Gonartroz ameliyatı nasıl yapılır?” gibi soruları sizler için yanıtlıyor.
Gonartroz (Diz Kireçlenmesi) Ameliyatı Neden Ve Nasıl Yapılır?
Amaç dizinde rahatsızlığı olan hastanın, dizinde gelişen şiddetli ağrının giderilmesi, deformitenin (şekil bozukluğu) düzeltilmesi ve günlük yaşam kalitesi için gerekli olan fonksiyonların yeniden kazandırılması için bir an evvel ayağa kaldırılmasıdır. Ameliyat başarısı hastanın yaşına, diz ekleminin durumuna, kemik kalitesine, rehabilitasyon uyumuna, alışkanlıklarına (sigara vs kullanımı), kilosuna , ameliyat öncesi kas gücüne , ameliyat öncesi hastalıklarına ve cerrahi başarısına bağlı olarak değişmektedir.
Hasta eklemin cerrahi olarak çıkarılarak, uyluk kemiği (femur) ile kaval kemiğine (tibia) takılacak metal bir eklemin yerleştirilmesidir. Genelde spinal ya da epidural bazan de genel anestezi altında, diz önünden yapılan yaklaşık 15 cm uzunluğundaki bir insizyondan diz eklemine ulaşılır, dejenere olmuş kıkırdak kısımlarını da içeren kemik kesileri yapıldıktan sonra , metal protezler ve araya polietilenden yapılmış insert yerleştirilerek ameliyat sonlandırılır Gerekli durumlarda patellaya da (diz kapağı kemiği) polyethilenden üretilmiş bu malzeme yerleştirilebilir.
Dize konulan metal, protez olarak bilinir. Çoğu durumda kaval, uyluk ve patella kemiklerine protezi sabitlemekte kemik çimentosu kullanılır. Ameliyat normal süresi ortalamak 2-4 saat arasında sürmektedir. Diz protez ameliyatının avantajı; Dizdeki deformiteyi düzeltme imkanı sağlaması, eklem yüzünde kireçlenme sonucu oluşan kıkırdak bozukluklarını giderme ve ağrısız eklem hareketi sağlamasıdır. Kısacası kişiye fonksiyonel ve ağrısız bir eklemi yeniden kazandırır.
Riskleri: Cerrahi işlem sırasında kanama olmaması için uyluğa sarılan turnikenin sıkmasına bağlı, uygulanan bölgedeki kas ve sinirlerin baskısı sonucunda uyuşukluk ve kuvvet kayıpları olabilir. Bu durum genelde geçicidir Bacaklarda kan pıhtıları meydana gelebilir. İlaçlar ve kompresif bandajlar, genelde bu durumu engellemek için kullanılır. Yara yeri enfeksiyonu %1-2 vakada gelişebilir.
Diz eklemi disloke olabilir (çıkabilir). Bu durum, yeni bir ameliyat gerektirebilir ancak oldukça nadirdir. Yapay eklem, zaman içinde gevşeyebilir veya eskiyebilir. Bu durumda protezin cerrahi olarak çıkarılarak yenisinin uygulanması gerekebilir, bu süre ameliyat tekniğe uygun ve tecrübeli ellerde yapıldığında ve protez teknolojisindeki gelişmelerle ortalama 15-20 yıldır. 15-20 yıl içinde gevşeyen ve eskiyen protezler yine biz ortopedistler tarafından başarılı bir şekilde revize edilmektedir. Cerrahi kesi, hissizliğe neden olabilir, bu genelde geçici ama bazen nadir de olsa kalıcı olabilir.
İleriki yıllarda vücudun diğer yerlerinden gelişen bir enfeksiyon (idrar yolu enfeksiyonu, diş absesi, vb.), kan yolu ile proteze yayılabilir. Bunu engellemek için diğer girişimsel işlemler ve dizlere yönelik girişimler öncesi özellikle ilk 2 yıl profilaktik antibiyotik kullanmak gerekli olacaktır.. Diz replasmanına bağlı ölüm oldukça nadirdir. Diz protezi ameliyatı yaşam kalitesi ve fonksiyonlarını oldukça arttıran ve ağrıyı azaltan çok işlevsel bir ameliyattır.
Gonartroz ameliyatı sonrası iyileşme süreci ve dikkat edilmesi gerekenler:
Hastalar ameliyatın ertesi günü mobilize olarak yürümektedirler ve fizik tedavi programları başlamaktadır. Hastaların genelinde ortalama hastanede yatış süreleri 3-4 gün ile sınırlıdır. İlk haftanın sonunda hastaların dizlerini 90 derece flkesiyona getirmeleri amaçlanmaktadır, 15. Günün sonunda 120 derece fleksiyon hedeflenmektedir. Hastaların ilk 4-6 hafta merdiven inip çıkma ve araba kullanma gibi aktivitelerden sakınmaları önerilmektedir.
Hastaların dikişleri 10-15 gün sonra alınmakta bu süre zarfında su geçirmez koruyucu malzemeler kullanmak şartı ile duş almalarına izin verilmektedir. Ameliyat sonrası ortalama 15. Günden sonra normal günlük aktivitelerini yapar hale gelmektedirler. Ameliyat sonrası herhangi bir ortez kulanmalarına gerek olmamaktadır. Dikişler alındıktan sonra hastalar yüzebilmektedirler. Ameliyat olduktan sonra ilk 1 yıl ameliyat insizyonunu direkt güneş ışınlarından korumak ameliyat izinin daha az belirgin olması açısından önerilmektedir.
Kaynakça:
https://www.drklotz.org/en/pgs/specialities/knee-joint-replacement/gonarthrosis
