Çene eklem hastalıkları tedavisi öncesinde tanı koyma oldukça önemlidir. Tanı konulurken ilk olarak diş hekimi tarafından kapsamlı ağız muayenesi yapılır.
Tanı koyma sırasında radyoloji tetkikleri, grafik çekimi, tomografi, MRI (manyetik rezonans görüntüleme), PET CT gibi işlemler de yardımcı olarak kullanılır.
Bu işlemler sayesinde tanı konulurken en doğru karar verilmiş olur. Ardından da tanıya uygun olarak tedavi planlaması aşamasına geçilir.
Çene eklem hastalıkları tedavisinde ana hedef çenenin bozulmuş olan herhangi bir fonksiyonunun yeniden eski haline getirilmesidir.
Bu tür hastalıkların tedavisinde ‘neden’ tespiti oldukça büyük önem taşımaktadır. Neden tespit edildiğinde bu nedeni ortadan kaldırmaya yönelik bir tedavi uygulaması yapılmaktadır. Çünkü direkt olarak hastalık etkenini ortadan kaldırmak gerçek ve kalıcı bir tedavi sunmaz.
Neden ortadan kaldırılmadığı sürece hastalık tedavi edilse bile yeniden nüksetme ihtimali her zaman bulunacaktır. Bu yüzden diş hekimi ile hasta işbirliği içerisinde nedenin ne olduğunu belirler. Ardından bu neden için de tedavi uygulanır.
Nedene yönelik tedaviye ek olarak genellikle ilaç tedavisinin yanı sıra eklemlere egzersiz yaptırma gibi uygulamaları içermektedir.
Örnek olarak bir hastada gece uyku sırasında diş sıkma ya da diş gıcırdatma gibi bir problem olabilir. Bu tür davranışlar bireyin çene eklem hastalıklarına yakalanmasına zemin hazırlar. Bu nedenle çene eklemindeki problemi düzeltmenin yanı sıra bu alışkanlıkların tedavisinin de yapılması için hasta ilgili hastane birimlerine yönlendirilebilir.
Diş sıkma ve diş gıcırdatma sonrası oluşan çene eklemi ağrıları için çene içinin yıkanması ağrıların azalmasını sağlayabilir.
Çenede tümör tespit edilmiş ise ya da çeneye travma alınmış ise cerrahi teknikler ile sorun ortadan kaldırılabilir.
Tedavi sürecinde genellikle kulak burun boğaz hastalıkları uzmanı, fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı ile diş hekimi işbirliği içerisinde çalışır.
“Çene eklem hastalıkları tedavisi nasıl yapılır?” sorusu diş tedavisi olacak kişiler tarafından en fazla yöneltilen sorulardan biridir. Dr. Yetkin Bayer, “Çene eklem hastalıklarında görülebilecek hastalık durumları nelerdir?” ve “Çene eklem hastalıklarının belirtileri nelerdir?” gibi soruları sizler için yanıtlıyor.
Çene Eklem Hastalıklarında Görülebilecek Hastalık Durumları
Çene eklemi çenenin alt kısmı ile şakak kemiğinin meydana geldiği yerde bulunmaktadır. Çene ekleminin vücuttaki en önemli fonksiyonu yiyecekleri çiğneme, koparma ve konuşma sırasında ağzın kıpırdamasını sağlamaktır.
Çenede meydana gelebilecek pek çok hastalık durumu söz konusudur:
- Çenenin kilitlenmesi
- Çene kemiklerinde ya da eklem yerinde kırık veya çatlak meydana gelmesi
- Genetik faktörler nedeni ile çene ekleminin eksik doku ile gelişmiş olması
- Çene dokularında tümör oluşumunun tespit edilmesi
- Yemek yerken çiğneme esnasında yaşanan zorlanma
- Çene ekleminde meydana gelen kişiye özgü diğer problemler şeklinde genellenebilir.
Çene dokusunun olması gereken şekilde çalışmasını sekteye uğratan etkenler:
- Diş sıkma alışkanlığı
- Diş gıcırdatma alışkanlığı
- Dokularda meydana gelmiş kırık ya da çatlaklar
- Yemek yerken sürekli olarak ya sağ taraf ile ya da sol taraf ile çiğneme alışkanlığının olması
- Anestezi uygulaması sırasında çenenin hasta tarafından zorlanması ve uzun süre o şekilde kalınması
- Sık sık sakız çiğneme alışkanlığının olması
- Parmak emme, tırnak yeme, eldeki deriyi kemirme ya da kalem arkası ısırma gibi alışkanlıklar olarak sıralanabilir.
Çene Eklem Hastalıklarının Belirtileri Nelerdir?
Çene eklemlerinde herhangi bir fonksiyon bozukluğu olduğunda belirtiler yalnızca ağız içerisinde değil çevre dokularda da ortaya çıkabilir. Çene eklem hastalıklarının belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Kulaklarda sık sık çınlama ve ağrı oluşması
- Şakak ve yanaklarda ağrı hissedilmesi
- Çenenin kilitlenmesi
- Çeneyi açarken ya da kapatırken zorluk hissetmek
- Çeneyi açarken ya da kapatırken kıtırtı şeklinde ses çıkması
- Bazen de tek taraflı olarak alt ya da üst çenenin kapanması sırasında zorluk yaşanması
Çene Eklemi Hastalıkları Neden Oluşur?
Çene ekleminde meydana gelen hastalık durumlarının neden oluştuğu oldukça merak edilen konular arasında yer almaktadır. Bu nedenler şu şekilde sıralanabilir:
- Baş ve omuzda pozisyon bozuklukları
- Ortodontik problemler
- Ağızda eski ya da hatalı uygulaması yapılmış olan restorasyonların olması
- Stres
- Diş sıkma
- Diş gıcırdatma
- Uyku sırasında ağzı germe
- Çeneye ya da genel yüze alınan darbe ve travmalar
- Tek taraflı çiğneme alışkanlıkları
- Soğuk havaya uzun süreli maruz kalma
- Kabuklu yemişleri çene ya da ön dişler ile kırarak yeme alışkanlığı
- Çok fazla çekirdek yeme alışkanlığı
- Sürekli olarak uzun saatler keman çalma
- Ağızdan nefes alıp verme alışkanlığı (burun tıkanıklığı kronik olan bireyler vb.)
- Diş tedavisi uygulaması sırasında çene eklemlerini zorlamak
- Yumuşatmadan sürekli olarak yiyecekleri sert biçimde tüketme alışkanlığı
Tedavi sağlandıktan sonra ağrı ortadan kaldırılabilir. Ancak yanlış alışkanlıklar eğer hasta tarafından terk edilmez ve yapılmaya devam edilirse bu durumda bireyde yeniden çene eklemi hastalıklarının oluşumuna zemin hazırlanmış olur.
Sürekli olarak kronik ağrılar çekmek ve çenenin uzun süreli zorlanması ciddi komplikasyonların gelişmesine neden olabilir.
Bu yüzden diş hekiminin önerileri dikkatli bir şekilde dinlenmeli ve uygulanmalıdır.
Kaynakça:
http://www.tkbbv.org.tr/menu/66/cene-eklemi-temporomandibuler-eklem-hastaliklari-op-dr-kemal-kef
